چکیده مقاله مهمترین بخش در انجام مقاله علمی می باشد که دانشجویان و محققین به هنگام نگارش مقاله با آن سرکار دارند. اهمیت نگارش یک چکیده خوب از آنجا منشا میگیرد که خواننده و یا داور بررسی کننده مجله اولین بخشی که مطالعه می کند چکیده مقاله می باشد و در صورت نگارش یک چکیده مناسب اقدام به تهیه کل مقاله میکند که این امر می تواند در مواردی همچون افزایش سایتیشن بسیار موثر باشد. حال در ادامه به ارائه نکات مهم در نگارش چکیده مقاله می پردازیم.
زمان نگارش چکیده مقاله
چرا چکیده باید بعد از اتمام کل مقاله نوشته شود؟ دلیل ساده است: در غیر این صورت احتمال آنکه چکیده نادرست باشد بسیار زیاد خواهد بود. نتایج بررسی شش مجله پزشکی مهم در سال 1999 گویای آن است که حدود 40 درصد از چکیده‌های مورد بررسی دارای اطلاعات غیر همخوان با متن اصلی مقاله هستند و یا اطلاعات موجود در چکیده در متن اصلی مقاله وجود ندارند یا هر دو. دلیل احتمالی این اشتباهات تغییراتی است که بعد از نگارش چکیده در مقاله اصلی ایجاد می‌شود. این اشتباهات و ناهمخوانی ها زمانی قابل اجتناب هستند که امر نگارش چکیده را به زمان اتمام نگارش مقاله اصلی موکول کنیم.
چکیده ساختارمند
چکیده ساختارمند یکی از اصولی ترین روش های نگارش چکیده مقاله و همچنین سایر متون علمی می باشد. در این نوع نگارش، چکیده به چندین قسمت مشخص تقصیم میگردد. این قسمت ها شامل، مقدمه، بیان مسئله و اهداف، روش تحقیق، نتایج و نتیجه گیری می باشد.
آموزش انجام مقاله | نگارش چکیده مقاله
چکیده ساختارمند باعث می‌شود چکیده شما پرمحتوا تر و آگاهی بخش تر باشد، اما کسب اطمینان از صحت چکیده بر عهده نویسندگان (و ویراستاران مجله و داوران) است. بعد از پایان نگارش چکیده، آزمون سه مرحله‌ای را اجرا کنید:
1- آیا تمام اطلاعات موجود در چکیده همخوان با متن اصلی مقاله است؟
2- آیا کلیه اطلاعاتی که در چکیده مشاهده می‌شوند در متن اصلی مقاله نیز وجود دارند؟
3- آیا اطلاعات مهم مقاله در چکیده نیز وجود دارد؟ آیا یکی از کلمات کلیدی مقاله در چکیده از قلم افتاده‌اند؟
چکیده باید مستقل و برون-بی نیاز باشد و در آن به سایر مقالات اشاره نشود. در صورتی که نقل قول ضرورت دارد، مرجع کامل باید در چکیده قید شود. در چکیده از حروف اختصاری و سرنام ها خودداری کنید، اما اگر بر استفاده از یک مورد اصرار دارید، وقتی برای اولین بار از آن استفاده می‌کنید به کل کلمه اشاره کنید. در چکیده نباید به تصاویر یا جداول متن مقاله اشاره شده و یا از کلمات و توضیحاتی که صرفاً پس از مطالعه کامل مقاله معنی دار خواهند بود استفاده شود.
همانند کلیه مطالبی که می‌نویسید، همواره مخاطب خود را مدنظر داشته باشید. اگر برای مجله طیف سنجی، مقاله طیف سنجی می نویسید، حدس می زنید که تمام مخاطبان شما طیف سنج و متخصص طیف سنجی بوده و دارای اطلاعات زمینه ای در این حوزه هستند. نگارش مقاله‌ای در همین موضوع برای روی مجلات عمومی‌تر اپتیک نیازمند توضیحات بیشتر در بخش زمینه چکیده است تا خوانندگان اطلاعات بیشتری در مورد طیف شناسی و یا یکی از گرایش های آن کسب نمایند.
سخن آخر
در نهایت مهمترین هدف چکیده این است که در عین توصیف کامل مطالعه‌ای که در متن اصلی مقاله گزارش شده است، تا حد امکان تخصصی و ویژه باشد. اگر مقاله صرفا به اندازه گیری یکنواختی ضخامت نوار می پردازد، چکیده نباید به هدف کلی مقاله یعنی مقاله “یکنواختی نوار” را اندازه می گیرد اشاره کند. اگر مقاله به شبیه سازی ویژگی های پراکنده ساز گریتینگ یک بعدی می پردازد (نه اشیای عمومی)، اگر چکیده گویای آن باشد که شبیه سازی پراکندگی انجام شد، خواننده به اشتباه چنین تصور می کند که این مطالعه در مورد اشیای معمولی نیز صدق می کند. از سوی دیگر، اگر ضخامت و یکنواختی ترکیبی نوار اندازه گیری می شود، اشاره به “یکنواختی ضخامت” در چکیده بسیار محدود کننده است و به توصیف دامنه کلی مقاله نمی پردازد.
